तुमी उजो थांबोवक शकतात

उंचेल्या इमारतींक उजो लागपाचो चड धोको आसता, आनी अशे तरेची घडणूक घडल्यार, नागरिकांक सुरक्षेच्या उपायांची जाणीव आसची हाची आमी खात्री करपाक सोदतात.

करचें 

• बचाव मार्ग, सोंपणां, आलाशिरो वाठार आनी फायर अलार्मांची सुवाते विशीं माहिती करून घेयात.
• दरेक माळयेचेर दिल्ल्या प्रथमोपचार होज रिलाचो आनी अग्नीशमन उपकरणांचे योग्य संचालन आनी वापर करपाक स्वताक आनी सुरक्षा कर्मचार्‍याक प्रशिक्षीत करचें.
• तशेंच जमनीचेर/तळ मजल्याचेर फायर पम्प आनी टेरेसा वयलो बुस्टर पंप चालू करपाचें आनी उजो लागल्यार अग्नीशमन खात्याक माहिती दिवपाचे पद्दतीचे तांकां प्रशिक्षण दिवचें. सोंपणाचें, कारखान्याच्या इमारतीचें/कम्पनीच्या मुख्य प्रवेशद्वाराचे फायर डोअर्स सदांच बंद दवरात.
• सगळीं अग्नीशमन सुरक्षा उपकरणां जशीं फायर पम्प, वॅट रायझर कम डाउनकमर, स्प्रिंकलर बसोवप, अग्नीशमन उपकरणां आनी हेर बर्‍या स्थितींत दवरपाक जाय. हाचो वेळार वापर केल्यार सुरवेच्या टप्प्यांचेर नियंत्रण दवरपाक/पालोवपाक मजत जातली, ताका लागून जिवीत हानी आनी मालमत्तेचें लुकसाण उणें जातलें.
• घराची जतनाय सदांच बरी दवरची.
• उजो लागल्यार,फायर लिफ्ट सयत सगळी लिफ्टां बंद दवरात.
• निर्वासन ड्रिलाचो नेमान सराव करचो.
• उजो कितलोय व्हडलो आसलो तरी, अग्नीशमन दळाक बेगोबेग कळोवचें.
• अग्नीशमन सुरक्षेच्या बाबतींत अग्नीशमन खात्याचो सल्लो आनी मार्गदर्शन घेवचें.
• उजो लागल्यार, अग्नीशमन खात्याच्या कर्मचार्‍याक उज्याचे ठिकाण आनी कितलो लागला तें प्रमाण, आडखळिल्ल्या व्यक्तीं विशीं महिती, जर आसल्यार, मार्गदर्शन करचें आनी तांणी मागणी केल्ली हेर खंयचीय माहिती दिवची. तुमकां मजत करपाक तांकां मजत करात.
• लक्षांत दवरांत, फायरमॅन हो तुमचो इश्ट आसा.

करचें न्हय

• इमारतीच्या आंगणांत अतिक्रमण वा सांठो करपाक परवानगी दिवची न्हय. आपत्कालीन परिस्थितींत, अग्नी आनी बचाव उपकरणां दवरपाक आनी वापरपाक उकत्या आंगणाची गरज आसता.
• समान कॉरिडॉरांत आनी सोंपणां मदीं सांठो वा आडमेळीं येवपाक दिवचीं न्हय. हे भायर सरपाचे मार्ग निवळ दवरल्यार, उजो लागल्यार सोंपेपणान भायर वचपाक मजत जातली.
• सोपणांचीं फायर डोअर्स उक्तीं दवरूं नाकात. उजो लागल्यार, उश्णताय आनी धुंवर सोपणांनी प्रवेश करतात आनी लोकांच्या बचावाक आडमेळीं येतात.
• उजो लागल्यार, बचावा खातीर लिफ्टांचो वापर करचो न्हय. घडये लिफ्ट मदींच मोडटा आनी लोक भितर अडकून उरूंक शकतात. फकत सोंपणांचो वापर करचो.
• विजेच्या मीटर रूमांचो वापर साठोवपाची सुवात, डंपिंग जागो वा नोकरांक रावपाची सुवात म्हणून करपाक दिवं नाकात. ती उजो लागपाची संभाव्य थळां आसता.
• दिवाळीच्या दिसांनी, बाल्कनींत कसलेंच ज्वलनशील पदार्थ दवरचे न्हय. बाल्कनींत वा इमारतींच्या लायनी भायर कपडे सुकोवचें न्हय. फोगोट्यो लायिल्ल्यान गंभीर उजो लागला.
• परवानगी दिल्या उद्देशा शिवाय हेर खंयच्याय हेतू खातीर तळघर वापरूं नाकात. हवा बरी तरेन घोळ नाशिल्ल्यान, तळघराची वसणूक वा काम, लोकां खातीर मरणाचें सापळे थारतलें.
• इमारतींतल्या जोडिल्ल्या वीज वाहिन्यांक लागून उजो एका माळ्या वयल्यान दुसर्‍या माळ्यार पसरता. दर एका माळ्याच्या स्लॅब पांवड्यार तांकां सील करात.
• एयर-कंडीशन डक्टींग एका माळ्यांतल्यान दुसर्‍या माळ्यार वचपाक दिवचें न्हय, कारण ह्या डक्टांतल्यान उजो, उश्णताय आनी धुंवर वतात आनी इमारतीच्या हेर भागांत पसरता. शक्य आसल्यार, विशिश्ट माळ्याचेर तांची विभागणी करात, जाका लागून उजो, उश्णताय आनी धुंवर पसरचोना आनी लुकसाण कमी जातलें.
• फायर डिटेक्टर वा स्प्रिंकलर हेड केन्नाच पॅण्ट वा कोट करचो न्हय. तशें केल्यार, ते अकार्यक्षम जातले.
• मोलादीक वस्तू एकठांय करपाक वा हेर खंयच्याय हेतू खातीर उजो लागिल्ल्या इमारतीत परतून प्रवेश करूंक नाकात. ताका लागून तुमचो जीव वचूं येता.
• समान कॉरिडॉरांच्यो वण्टी आनी छत ज्वलनशील साहित्यान जशें लांकडी पॅनलींग आनी हेरान सजोवचें न्हय. उजो लागल्यार, बचाव मार्गांत ते विनाकारण उजो लागपाचो धोको निर्माण करतात.
• अग्नीशमन टांकयेचो गैरवापर करपाक दिवचो न्हय वा रिकामी उरूंक दिवची न्हय. टांकयेंत वचपाक आडखळ करची न्हय. तुमकां/अग्नीशमन सेवेक खंयच्याय खिणाक वापरपा खातीर तांची आवश्यकता आसूं शकता.
• वॅट रायझर प्रणालीचें लुकसाण टाळचें. फायर बिग्रेड येवचें पयलीं उजो पालोवप/तांचेर नियंत्रण दवरपा खातीर वापरा खातीर ती उपलब्ध करून दितात. ताची बरी देखरेख तुमची सुरक्षीतताय सुनिश्चीत करता.
• फायर/स्मोक डिटेक्शन सिस्टम ‘बंद’ करूं नाकात. हाका लागून उज्याची तीव्रता कळतकच उजो लागूं शकता.
• उजो लागल्यार पुराय इमारतीची वीज ‘बंद’ करची न्हय. हाका लागून इमारतींत बसयल्ली सगळी अग्नी सुरक्षा आनी अग्नीशमन यंत्रणां बंद जातली.

इमारतींत कसलींच जोडणी आनी सुदारणां करचीं न्हय. अशीं कामां करचे पयलीं फायर बिग्रेडीचो सल्लो घेवचो.

फायर ड्रिल आणि निर्वासन प्रक्रिये खातीर मार्गदर्शक तत्त्वां.(PDF, 777.98 KB)

अग्नी सुरक्षे खातीर सुचोवण्यो – प्रौढ

रांदतना सुरक्षितताय

• रांदतना सावध आनी सतर्क रावचें. लक्ष दिवंक नाशिल्ल्यान रांदचे कुडींत उजो लागू येता.
• कपड्यांचे सगळे सैल भाग एकठांय बांदात आनी उज्यापसून सुरक्षीत अंतर दवरात.
• टॉवेल्स, लांकडी कुलेरां आनी खावपाचे जिनस सारकिल्ल्या वस्तूंक उजो लागूं येता. ह्यो वस्तू स्टोव्ह आनी उज्या पासून पयस दवरच्यो.
• फस्कां आनी लायटर भुरग्यां पासून पयस दवरात.
• गरम आयदनां भुरग्यांच्या आवाक्या पासून पयस दवरचीं कारण ताका लागून तीव्र भाजूंक/जळपाक शकता. ल्हान भुरग्यांनी रांदपाच्या क्षेत्रां पासून सुरक्षीत अंतर दवरपाक जाय. व्हडल्या भुरग्यांक रांदपाचे सुरक्षे विशीं शिकोवप.

जळप आणि स्कॅल्ड्स प्रतिबंधीत करप.

• भुरग्यांक हात घालपाक आवडटा, देखून गरम जेवण आनी द्रव पदार्थ कावण्टर आनी मेजांच्या काठा पसून पयस दवरतात.
• रांदतना वा गरम द्रव्यां हातांत घेतना भुरग्यांक धरून दवरप योग्य न्हय. हाका लागून तुमच्या शिशूक भाजप वा स्कॅल्ड्स जावं येता.
• भुरग्याक न्हावचे पयलीं गरम उदकाचें तापमान तपासचें.
• जतनाय घेयात आनी उदक गरम करपा खातीर वापरतात त्या हिटिंग रॉड बुडयल्ल्या उदकाच्या बादल्या पसून भुरग्यांक पयस दवरचें.

विजेच्या उपकरणांची सुरक्षीतताय.

• विजेचे सॉकेट चड लोड जावचे न्हय हाची जतनाय घेवची कारण हाका लागून चड गरम जावंक शकता आनी ताका लागून उजो लागूं येता.
• ओल्या हातांनी, ओल्या कपड्यांनी वा बुटांनी विजेचीं उपकरणां वापरचीं न्हय.
• फेर्र (आर्यन), टोस्टर आनी उदक तापोवपी रॉड सारकिल्लीं विजेचीं उपकरणां वापरल्या उपरांत रोखडींच अनप्लग करात सुरक्षीत दवरात आनी भुरग्यांच्या पासून पयस दवरात.
• विजेच्यो वायरी जमनीर वा कार्पेंटां सकयल पडच्यो नात हाची खात्री करात. जीर्ण जाल्ल्यो वा इबाडिल्ल्यो वायरी रोखड्योच बदलच्यो.

उक्त्या उज्या (जोत) भोंवतणी सुरक्षा

• मेणवाती, जळारांचीं कोयल्स आनी तेलाचे दिवे भुरग्यांच्या पासून आनी फर्निचर, पडदे आनी हेर ज्वलनशील वस्तूं पसून पयस दवरचें. न्हिदचें पयलीं मेणवाती पालोवपाक आनी तेलाचे दिवे बंद करपाक विसरूं नाकात.
• सिगारेटीचे बट डस्टबिनांत उडोवचे परस ऍशट्रेंत योग्य तरेन विझयल्यात आनी विल्हेवाट लायल्या हाची खात्री करात.

फोग सुरक्षिततायेच्यो सुचोवण्यो

• फोग फोडटना सहज उजो लागचे नात अशे घट्ट बसपी कापसाचे कपडे घालचे.
• व्हडल्या मनशांच्या देखरेखी खाला भुरग्यांक फोग पेटोवपाक शिकयात.
• फोग पेटोवपाक लांब काडीचो उपेग करचो. तुमच्या हातांत धरून फोग पेटोवप असुरक्षीत आसा.
• पयलेंच फावट पेटूंक नाशिल्लो फोग परतून पेटोवप धोक्याचे आसता.
• फोग लायतना एक बालदी रेंव वा उदक लागीं दवरचें.
• फोग लायतना पयलीं झाडां आनी घरां पसून पयस आशिल्लो उक्तो वाठार सोदून काडात. घरा भितर फोग पेटोवचो न्हय.

अग्नीशमन आपत्कालीन परिस्थितींत सुरक्षा

• तुमच्या कुटुंबा वांगडा अग्नी बचाव येवजण तयार करात आनी तांचो सराव करात आनी घरा भायर मेळपा खातीर सुरक्षीत सुवात निश्चीत करात.
• उजो लागल्यार रोखडेंच घरांतल्यान भायर सरचें.
• धुंवर खूब आसल्यार आनी पळोवपाक कठीण आसल्यार सकयल देंवून जाता तितले बेगीन घरातल्यान भायर सरात.
• गोंयांतल्या उजो पालोवपी दळाचे (101/112) आनी एम्ब्युलन्स (108) हांचे आपत्कालीन संपर्क क्रमांक जाणून घेयात.

 अग्नी सुरक्षा आनी आपत्ती तयारी विशीं नागरिका खातीर माहिती पुस्तिका.(PDF, 1.14 MB)

 अग्नी सुरक्षा आनी आपत्ती तयारी विशीं नागरिका खातीर माहिती पुस्तिका (कोंकणी) (PDF, 3.34 MB)

 अग्नी सुरक्षा आनी आपत्ती तयारी विशीं नागरिका खातीर माहिती पुस्तिका (मराठी)(PDF, 1.71 MB)

अग्नी सुरक्षे खातीर सुचोवण्यो – भुरगीं

उजो आनी जळप प्रतिबंधीत करप

• खंयच्याय गरम आशिल्ल्या वस्तू पासून पयस रावचें.
• उकळपी उदक आनी गरम तेलां पासून सुरक्षीत अंतर दवरचें.
• पिवचे पयलीं गरम पेयांचें तापमान तपासात.
• रांदपाच्या वाठारा पसून सुरक्षीत अंतर दवरचें.

विजेच्या उपकरणांची सुरक्षीतताय

• तुमच्या पालकांक विचारले उपरांतूच विजेच्या उपकरणांचो वापर करचो
• तुमचें हात, कपडे वा बूट ओले आसल्यार विजेचीं उपकरणां वापरूं नाकात.
• इबाडिल्ल्यो वायरी वा वाहिन्यो दिसल्यार तांकां हात लावचो न्हय.रोखडेंच पालकाक सांगचें.
• विजेच्या आउटलेटांत बोटां, खेळणीं वा हेर वस्तू घालच्यो न्हय.
• विजेचे सॉकेट ओव्हरलोड करप टाळचें कारण ताका लागून चड तापपाक शकता आनी ताका लागून उजो लागूं शकता.

फोग सुरक्षितताय

• फोग पेटोवपाक लांब काडिचो उपेग करचो.
• एक हांत लांबायेचेर फोग पेटयतात.
• व्हडल्या मनशांच्या देखरेखी खाला भुरग्यांक फोग पेटोवपाक शिकयात.
• फोग लायतना सहज उजो लागना अशे फिटेड सुतीचे कपडे घालचे.
• पयलेंच फावट पेटूंक नाशिल्लो फोग परतून पेटोवप सुरक्षीत न्हय.
• फोग लायतना पयलीं झाडां आनी घरां पसून पयस आशिल्लो उक्तो वाठार सोदून काडात.
• फोग लायतना उजो लागल्यार एक बालदी रेंव वा उदक लागीं दवरचें.

उक्त्या उज्या (जोत) भोंवतणी सुरक्षा.

• मेणवाती आनी तेलाचे दिवे फर्निचर, खाट, पडदे, कार्पेट पुस्तकां आनी हेर ज्वलनशील वस्तू आनी सजावट पसून पयस दवरचे.
• फस्क आनी लायटर हांचे पसून पयस रावचें.
• न्हिदचें पयलीं मेणवाती पालोवपाक आनी तेलाचे दिवे बंद करपाक विसरूं नाकात.

अग्नीशमन आपत्कालीन परिस्थितींत सुरक्षा

• जळपी घरांत परतून वचचें न्हय, एकदां तुमी भायर सरल्या उपरांत भायर रावचें!
• धुंवर खूब आसल्यार आनी पळोवपाक कठीण आसल्यार सकयल देंवून शक्य तितल्या बेगीन घरांतल्यान भायर सरात.
• तुमी उजो लागिल्ल्या इमारतींत आसल्यार, भायर सरपाक एलिव्हेटरचो वा लिफ्टाचो वापर करनासतना सोंपणांचो उपेग करचो.
• गोंयांतल्या उजो पालोवपी दळाचे (101/112) आनी एम्ब्युलन्स (108) हांचे आपत्कालीन संपर्क क्रमांक जाणून घेयात.

 अग्नीशमन आनी आपत्कालीन तयारी खातीर विद्यार्थी मार्गदर्शीका (PDF, 3.71 MB)

 उजो लागल्यार जीवन मार्गदर्शीका(PDF, 5.47 MB)

उजो = इंधन + उश्णताय + प्राणवाय

ज्वलनाचो त्रिकोण

सगळ्या ज्वलनाचें प्रक्रियेंत म्हत्वाचे घटक आसतात:-

1. एखाद्या ज्वलनशील साहित्य वा इंधनाची गरज आसता.
2. प्राणवाय, एक तर हवेंतल्यान वा हेर खंयच्याय प्राणवाय पुरवण करपी पदार्थांतल्यान आसपाक जाय
3. उश्णताय (एक भाग ज्या तापमानाचेर ज्वलन सुरू जातलें त्या तापमाना मेरेन दोन पदार्थांचो एक भाग गरम करपाक जाय)

जो मेरेन तीन घटक आसतात तो मेरेन ज्वलन जातलें.

तातूंतलें खंयचेंय नासल्यार त्रिकोण विस्कळीत जातलो आनी दहनाची प्रक्रिया बंद जातली.

एलपीजी सुरक्षा सुचोवणी:

• चीर गेल्ली रब्बराचे ट्युब्स नेमान तपासात, उण्यांत दोन वर्सांनी रब्बराचे ट्युब बदलचें.
• फस्का काडी पयली पेटोवची, मागीर तुमच्या स्टोवाचो बर्नर नोब चालू करचो.
• लिंकेज आसल्यार कितें करचें
• घरा भितर खंयचेंय विजेचें उपकरण सुरू/बंद करचीं न्हय
• फस्कां,लायटर, स्टोव्ह आनी हेर पेटोवंचे न्हय.
• सिलिंडर वापरचे पयलीं साबणाचें सोल्यूशन लावन सिलिंडराच्या वाल्वांत आनी हेर जोडांतल्यान लिंकेज आसा काय ना तें तपासचें.
• सिलिंडर सदांच वाल्व वयर आशिल्ल्या स्थितींत उबो आनी जमनिच्या सपाट पृश्ठभागाचेर दवरचो.
• वाल्वांतल्यान लिंकेज जाता जाल्यार ताकतिकेन सुरक्षा कॅप लावचें वा वाल्वांतल्यान लिंकेज जावची न्हय म्हूण न्हावपाचो साबण वापरचो.
• सिलिंडर उक्त्या वाठारांत व्हरचो आनी वितरक वा आपत्कालीन सेवा सेला कडेन संपर्क सादचो.

उजो लागल्यार किदें करचें

• धांवचें न्हय
• भियेवं नाकात
• शौचालयांत आश्रय घेवंचो न्हय
• उज्या विशीं फायर बिग्रेडीक कळोवप, शेजार्‍याक सतर्क करप
• तुज्या फाटल्यान सगळीं दारां बंद करात.
• टॅरेसा वचचें बदला जमनीचेर वचचें.
• बचावा खातीर लिफ्टाचो उपेग करचो न्हय
• लागीं आशिल्ल्या बचाव मार्गांचो आनी उपलब्ध आशिल्ल्या सोंपणांचो वापर करप
• शक्य आसल्यार अग्नीशमन उपकरणांचो वापर करचो
• तुमकां उजो / दिल्ल्या अग्नीशमन उपकरणांची माहिती आसल्यार, अग्नीशमन दळाच्या कर्मचार्‍यांक तांच्या आगमनाची माहिती दिवची.

फायर बिग्रेडीक कसो कॉल करचो

• नियंत्रण कक्ष ड्यूटी अधिकारी तुमचो फोन घेता
• ताका तुमचो सविस्तर पत्तो, घडणुकेचे स्वरूप आनी तुमी खंयच्या दूरभास क्रमांकांतल्यान फोन करतात तें दिवचें
• रिसीव्हर सकयल दवरून वाट पळोवचीं कॉल सत्यापीत करपाक नियंत्रण कक्ष परत फोन करतले
• अग्नीशमन व्यक्तिंची प्रतिक्षा करात, अग्नीशमन कर्मचार्‍याक सहकार्य करात
• अग्नीशमन आनी निर्वासन ड्रील आयोजीत करप

मॉक ड्रील

सरकार/निम-सरकारी संस्था वरवीं, शाळा म्हाविद्यालयां वरवीं, शॉपिंग मॉला वरवीं, फायव्ह स्टार हॉटेलां आनी उद्देगीक वसाहतीं वरवीं वेळोवार मॉक ड्रील आयोजीत करतात. फायर बिग्रेड मॉक ड्रिलांत सहभागी जाता आनी अग्नीशमन उपकरणांचो वापर आनी आपत्कालीन परिस्थितींत खंयचे उपाय आपणावचे हे संबंदी वांटेकारांक मार्गदर्शन दिता आनी प्रशिक्षण दिता.

मॉक ड्रील आयोजीत करपाची उद्दिश्टां:

1. उजो लागतकच उपाययोजना करप.
2. उजो पालोवपाच्या वेळार खबरदारीचे उपाय करप
3. जळपी इमारतींतल्यान भायर सरप.
4. उजो पिडिताची सहायता करप.
5. उजो नियंत्रणांत हाडपा खातीर रेंव, माती, उदक आनी ओले कपड्याचो वापर करप.

मॉक ड्रिला वेळार, उजो लागिल्ल्या सुवातेर सावन स्वताची सुटका कशी करची, लागींच्या हॉस्पिटलां कडेन संपर्क कसो करचो आनी वेळार वैजकीय सहाय्य कशें मेळोवचें हाची जतनायेन माहिती लोकांक दितात. एकंदरीत नागरिकांचे प्रतिसाद समाधानकारक आसात. मॉक ड्रील सोंपतकच नागरिकांक तांच्या प्रस्नांचेर उपाय मेळटा. मॉक ड्रील पळयल्या उपरांत सामान्य लोकांक स्वताचो बचाव कसो करचो हाची कल्पना येता. ह्या मॉक ड्रिलांत लोक अग्नीशमन प्रतिबंधक उपकरणांचो योग्य वापर कसो करूंक शकतात हाचो आसपाव आसा.

सीबीआरएन आकस्मिकता

भौशीक क्षेत्रांत किरणोत्सर्गी साहित्याची नोंद जाल्ली वा दुबावीत आशिल्ली प्रकरणां हाताळपाक भौशीक अधिकार्‍या खातीर मार्गदर्शक तत्वां (PDF, 1.77 MB)