सादारणपणान सुक्या जमनीचेर उदकाचो उदक भरप, हो हुंवार म्हळ्यार चड पावस पडपाक लागून, बर्फ वितळपाक लागून वा न्हंयो, तळीं वा धरणांचो उदक हुंवार येवपाक लागून जावं येता. हुंवाराचे काळ, विस्तार आनी कारण हांचेर आदारून वर्गीकरण करूं येता, जशे की न्हंयांचे हुंवार, झटपट हुंवार, दर्यादेगेवेलो हुंवार, शारांतलो हुंवार. हुंवाराची खरसाण ल्हान ल्हान उदका व्हांवप ते आपत्तीदायक हुंवार मेरेन आसूं येता, ताचो परिणाम घरां, मुळावी बांदावळ आनी जिणेचेर जाता.
हुंवार ही एक सैमीक आपत्ती आसून ताका लागून व्हड प्रमाणांत लुकसाण, स्थलांतर आनी जीव वचूंक शकता. ते चड करून फुडल्या घटकांक लागून जातात:
चड पावस: खास करून पावसाच्या दिसांनी खर पावस पडल्यार निचरो यंत्रणेचेर भार पडून उदक भरून हुंवार येवंक शकता.
न्हंयांचेर उदक भरप: चड काळ वा चड पावस पडपाक लागून न्हंयो वा व्हाळ उदक भरतात तेन्ना लागसारच्या वाठारांनी हुंवार येवंक शकता.
वादळाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकांतल्यान वचपी उदकांतलीं उदकां: दर्यादेगेवेल्या वाठारांनी चक्रीवादळां वा चक्रीवादळां वेळार वादळाच्या उदकाच्या उदकांतल्यान उदकांतल्यान उदकांत येवपाचो अणभव येवंक शकता.
शारीकरणः शारांचें नियोजन वायट आनी निचरो करपाची पद्दत फावो तशी नाशिल्ल्यान शारांनी हुंवार वाडूंक शकता.
भारताचे अस्तंत दर्यादेगेर आशिल्ल्या गोंयांत पावसाच्या हंगामांत (जून ते सप्टेंबर) हुंवार येवपाची शक्यताय आसता, जरी व्हड पावस, चक्रीवादळ वा हेर अत्यंत हवामानाच्या घडणुकांक लागून खंयच्याय वेळार हुंवार येवंक शकता. गोंयांत हुंवार येवपाक फुडले घटक योगदान दितात: १.
पावसाचो व्हड पावसः गोंयांत पावसाचो व्हड पावस पडटा, जाका लागून निचरो यंत्रणेचेर भार पडूं येता, जाका लागून खास करून सकयल्या वाठारांनी आनी शारांनी हुंवार येता.
उदकांत व्हांवपी न्हंयो: गोंयांत मांडोवी, ज़ुआरी, साळ अशो जायत्यो न्हंयो आसात, जीं खर पावसाच्या काळांत उदक भरून वचूंक शकतात आनी लागसारच्या गांवांनी आनी शारांनी हुंवार येवंक शकतात.
दर्यादेगेवेलो हुंवार: राज्यांतले दर्यादेगेवेले वाठार चक्रीवादळाक लागून वा भरती-सुकतीच्या घडणुकांक लागून वादळाच्या ल्हारांक बळी पडटात आनी ताका लागून वास्को दा गामा, पणजी, मार्गाओ ह्या सारक्या शारांनी हुंवार येता.
रानां कापप आनी मातयेचो कटाव: अस्तंत घाटांतल्या रानांचो नाश जाल्ल्यान मातयेचो कटाव जावपाक शकता आनी चड पावस पडटना, खास करून गोंयच्या दोंगराळ वाठारांनी हुंवार येवपाचो धोको वाडूंक शकता.
फावो ती निचरा वेवस्था ना: शारांतल्या वाठारांनी वायट रितीन तयार केल्ल्या वा बंद जाल्ल्या निचरा यंत्रणेक लागून उदक बॅकअप जावन रस्ते आनी घरांक हुंवार येवंक शकता, खास करून व्हड पावसाच्या काळांत.
हुंवाराक लागून जायते गंभीर धोके निर्माण जातात, तातूंत:
हुंवाराच्या उदकाक लागून घरां, रस्ते आनी मुळावी बांदावळ बुडून वचूंक शकता आनी उदकान व्हरपी कोळशाक लागून बुडून वा जखमी जावन लोकांक मरण येवंक शकता.
वाराक लागून घरां, वाहनां, पिकां, रस्ते, मुळाव्या साधनसुविधांचें व्हड लुकसाण जावंक शकता. हुंवाराक लागून सामान, वीज उपकरणां आनी इमारती नश्ट जावंक शकतात आनी ताका लागून अर्थीक नदरेन व्हड लुकसाण जावंक शकता.
हुंवारांतल्यान उबें उदक बॅक्टेरिया, व्हायरस, रसायनां हांणी दूषित जावंक शकता आनी ताका लागून कोलेरा, पेचिश, मलेरिया ह्या सारक्या दुयेंसांचो धोको वाडटा.
रस्ते, पूल आनी भौशीक सुविधा धुवन वचूंक शकतात वा इबाडूंक शकतात, जाका लागून आपत्कालीन प्रतिसाद दिवप्यांक बाधित वाठारांनी वचप कठीण जाता.
हुंवाराक लागून लोकांक घरांतल्यान भायर सरचें पडटा आनी ताका लागून तात्पुरतें वा कायमचे स्थलांतर जावंक शकता. सुटका जाल्ल्या लोकांक आपत्कालीन आश्रय, जेवण, उदक आनी वैजकी जतनाय घेवपाची गरज आसूं येता.
हुंवाराच्या जमनीचेर जावपी परिणामाक लागून खास करून दोंगराळ वाठारांनी कटाव आनी भूंयकांप जावंक शकता आनी ताका लागून आनीक नाश जावन जीव वचूंक शकता.
हुंवाराची तयारी करपाक आनी ताका प्रतिसाद दिवपाक तुमचो हुंवार येवपाचो धोको समजून घेवप म्हत्वाचें. गोंयांत हुंवाराच्या धोक्याचेर परिणाम करपी घटकांचो आस्पाव जाता: १.
सकयल्या वाठार: वास्को दा गामा, पणजी, मार्गाओ, मापुसा ह्या दर्यादेगेवेल्या शारांनी न्हंयो आनी दर्याक लागीं आशिल्ल्यान हुंवार येवपाचो धोको आसा.
हुंवाराचे वाठार: मांडोवी, ज़ुआरी आनी साल न्हंयांच्या लागसारच्या वाठारांनी तशेंच दर्यादेगेवेल्या हुंवाराच्या वाठारांनी न्हंय आनी दर्यादेगेवेल्या हुंवाराचो चड धोको आसता.
पावस आनी पावसाची पद्दत: जून ते सप्टेंबर ह्या काळांत जावपी पावसाच्या व्हड पावसाक लागून निचरो यंत्रणेचेर भार पडूं येता आनी ताका लागून हुंवार येवंक शकता. तुमच्या वाठारा खातीर पावसाचे खाशेले पद्दती जाणून घेवप हुंवाराचे धोके समजून घेवपा खातीर म्हत्वाचें.
रानां कापप आनी शारीकरण: रानां कापप, आनी योग्य निचरो यंत्रणा नासतना नेटान शारीकरण करप अशो जमनीचो वापर इबाडिल्ल्यान हुंवार येवपाचो धोको वाडटा. गोंयच्या दोंगुल्ल्यांचेर खास करून अस्तंत घाट वाठारांत झटपट हुंवार आनी भूंयकांप खास करून बळी पडटा.
दर्यादेगेवेलो हुंवार: गोंयच्या दर्यादेग वाठारांनी वादळाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाच्या उदकाचो धोको आसता, खास करून चक्रीवादळाच्या वेळार वा खर हवामान यंत्रणेच्या वेळार. हवामानांतल्या बदलाक लागून दर्याची पातळी वाडिल्ल्यान हो धोको वाडटा.
थळावी मुळावी बांदावळ: शारांतल्या वाठारांनी निचरो करपाची वेवस्था उणी आशिल्ल्यान आनी चड पावस पडल्यार थळावो हुंवार येवंक शकता. तुमी रावतात त्या वाठारांतल्या हुंवाराच्या लवचीकपणाचें मुल्यांकन करप म्हत्वाचें, तातूंत हुंवार येवपाक लागपी रस्ते, इमारती आनी उपयुक्तताय हांचो आस्पाव जाता.
संभाव्य हुंवाराची म्हायती मेळपा खातीर अधिकृत हुंवार अलर्ट आनी शिटकावणी हांचेर नियंत्रण दवरप म्हत्वाचें. हुंवाराची म्हायती मेळोवपाचे कांय मुखेल स्रोत अशे आसात:
भारत हवामान खातें (आयएमडी): आयएमडी विशिश्ट वाठारां खातीर हवामानाचे अदमास आनी हुंवाराची शिटकावणी जारी करता. पावसाच्या हंगामांत आयएमडी व्हड पावस, हुंवार येवपाची शक्यताय आनी चक्रीवादळ येवपाची शक्यताय हांचे विशीं शिटकावणी जाहीर करतली.
गोंय राज्य आपत्ती वेवस्थापन प्राधिकरण (एसडीएमए): एसडीएमए चड पावस वा हुंवाराच्या वेळार थळाव्या वाठारां खातीर रियल-टायम अपडेट, हुंवाराची इशारो, आनी रिकामी सुचोवण्यो दिता. ते आयएमडी आनी हेर अधिकाऱ्यांच्या सहकार्यान शिटकावणी दिवपा खातीर वावुरतात.
हवामान ऍप्लिकेशनां: लायव्ह अपडेट आनी हुंवाराची शिटकावणी दिवपा खातीर IMD हवामान, Skymet, वा AccuWeather सारकिले मोबायल ऍप्लिकेशनां वापरात. ह्या अॅप्लिकेशनां वरवीं व्हड पावस आनी हुंवार हांचे खातीर थळावेल्यान सावधानताय दिवंक मेळटा.
थळावे खबरो आनी रेडिओ: थळावे खबरां चॅनल आनी रेडिओ केंद्रां हवामानाच्या परिस्थिती विशीं नेमान अद्ययावत दितात, तातूंत हुंवाराची शिटकावणी आनी आपत्कालीन रिकामी प्रक्रिया हांचो आस्पाव जाता.
समुदाय इशारो: कांय प्रदेशांनी थळावे अधिकारी वा समुदाय गट भौशीक घोशणां, ध्वनीक्षेपक वा सोशल मिडिया वरवीं हुंवाराची शिटकावणी दितात. तुमच्या थळाव्या समुदायाच्या संवाद नेटवर्का कडेन जोडप म्हत्वाचें.
हवामान अदमास नेमान तपासात: IMD कडल्यान हवामान अदमास, थळावी खबरो, आनी हवामान ऍप्लिकेशनां कडेन अद्ययावत रावचें. पावसाच्या हंगामांत वा चक्रीवादळाची शिटकावणी दिल्या जाल्यार खासा सादूर रावचें.
हुंवाराच्या इशाऱ्यांची सदस्यताय घेयात: हुंवाराच्या धोक्यांचेर रियल-टायम अद्ययावत मेळोवपा खातीर WRD, थळाव्या अधिकाऱ्यां कडल्यान वा हवामान ऍप्लिकेशनां कडल्यान एसएमएस इशारो वा अधिसुचोवण्यां खातीर सायन अप करात.
आपत्कालीन प्रसारण आयकात: हुंवार आनी हेर हवामान संबंदीत आणीबाणी विशीं शिटकावणी दिवपा खातीर रेडिओ, टीव्ही वा सोशल मिडिया प्लॅटफॉर्माचेर आपत्कालीन प्रसारणाचेर ट्यून करात.
सोशल मिडियाचेर थळाव्या अधिकाऱ्यांक फालो करात: तात्काळ अपडेट आनी आपत्कालीन सुचोवण्यां खातीर गोंय राज्य आपत्ती वेवस्थापन प्राधिकरण (एसडीएमए) आनी हेर थळाव्या सरकारी एजन्सींक ट्विटर, फेसबूक, आनी व्हॉट्सअॅप ह्या प्लॅटफॉर्मांचेर फालो करात.
करचें न्हय:
हुंवाराच्या उदकांत प्रवेश करचो न्हय: हुंवाराच्या उदकांतल्यान केन्नाच चलूं नाकात, गाडी चलोवंक नाकात वा पोंवूंक नाकात. उथळ उदकांत लेगीत खर प्रवाह व्हरूंक शकतात आनी हुंवाराच्या उदकांत कोळसो, सकयल पडपी वीज लायनी वा बुराक अशे धोके लिपोवंक मेळटात.
रिकामे करपाच्या आदेशा कडेन दुर्लक्ष करचें न्हय: थळावे अधिकाऱ्यांनी रिकामी करपाचो आदेश जारी केल्यार फाटीं सरचें न्हय. हुंवाराचें उदक बेगीन वाडूंक शकता, आनी आडखळून पडपाचो धोको सोंसचे परस बेगीन भायर सरप सुरक्षीत.
वीज उपकरणां वापरूं नाकात: हुंवार येतना वीज उपकरणां वापरप टाळचें, खास करून तुमच्या घरांत उदक भितर सरलां जाल्यार, कारण हाका लागून वीज पडूं येता वा उजो येवंक शकता.
निश्कर्श:
तणाचो उजो विध्वंसक थारूंक शकता, खास करून गोंयसारक्या सुक्या वाठारांनी, जंय चड तापमान, सुकी वनस्पत आनी मनशाची क्रिया हांचो मेळ जावन उज्याच्या प्रकोपाखातीर आदर्श परिस्थिती निर्माण जावंक शकता. जोखीम समजून घेवप, हवामानाच्या पद्दतीं विशीं म्हायती रावप आनी सुरक्षेचे नेम पाळप तुमकां तणाच्या उज्या पासून तयारी करपाक आनी स्वताची राखण करपाक मदत करूंक शकता. जागृत रावून आनी सक्रिय रावून तुमी तुमचो धोको उणो करूंक शकतात आनी तुमच्या कुटुंबाची आनी समाजाची सुरक्षीतताय सुनिश्चीत करूंक शकतात.
📧 Email: dir-fire.goa@nic.in
(+91) 7391047132 101 / 112
2225500 / 2423101 / 2425101 / 2455400